Prawie ćwierć wieku bez wygranej w debiutach selekcjonerów reprezentacji Polski
Paulo Sousa, który po raz pierwszy poprowadzi biało-czerwonych w czwartkowym meczu eliminacji mundialu z Węgrami, może przejść do historii polskiego futbolu XXI wieku. W tym czasie bowiem żaden selekcjoner nie wygrał w debiucie. Ostatnim był Janusz Wójcik, który 24 lata temu pokonał reprezentację... Węgier.
Łącznie od 1986 roku tylko dwóch z 17 selekcjonerów, w tym jeden tymczasowy (Krzysztof Pawlak), odnotowało zwycięstwo w swoim pierwszym meczu w tej roli. Aż dziewięciu doznało porażek, a sześciu zremisowało. Nieudane debiuty selekcjonerów łączą się z początkiem gorszego okresu polskiego futbolu. Powszechnie datuje się koniec lat świetności na 1986 rok, czyli mundial w Meksyku, gdzie biało-czerwoni po raz ostatni wyszli z grupy podczas mistrzostw świata.
Zobacz także: Intensywny dzień kadry Paulo Sousy. Komplet piłkarzy na treningu
Po tym turnieju trenerem kadry - w drodze konkursu - został Wojciech Łazarek. Prowadził drużynę narodową trzy lata, a premierowy występ przypadł na towarzyskie spotkanie z Koreą Północną w Bydgoszczy, zakończone remisem 2:2.
W sierpniu 1989 roku na stanowisku selekcjonera zadebiutował Andrzej Strejlau. W ostatnim w historii spotkaniu ze Związkiem Radzieckim (kolejne biało-czerwoni grali już z reprezentacją Rosji) polscy piłkarze zremisowali w Lubinie 1:1.
Gdy drużyna narodowa traciła szansę awansu do mistrzostw świata w 1994 roku, na zakończenie eliminacji powierzono ją Lesławowi Ćmikiewiczowi. Zadanie było niewdzięczne i od początku miało charakter tymczasowy. Były asystent Strejlaua przegrał w roli samodzielnego selekcjonera nie tylko pierwszy mecz (0:3 z Norwegią), ale również dwa pozostałe.
Kolejnym trenerem kadry został Henryk Apostel, który w debiucie zremisował na wyjeździe w towarzyskim spotkaniu z Hiszpanią 1:1. Mimo niezłej postawy piłkarzy, nie udało się im wywalczyć awansu do mistrzostw Europy w 1996 roku.
Znacznie gorszy start zaliczył Władysław Stachurski. Półroczną przygodę z reprezentacją rozpoczął od klęski 0:5 z Japonią podczas zimowego zgrupowania w Hongkongu.
Porażkę 0:2 z Rosją w meczu towarzyskim odnotował w 1996 roku Antoni Piechniczek, choć w jego przypadku trudno nazwać to debiutem, bowiem była to już druga przygoda doświadczonego trenera z kadrą, którą wcześniej z sukcesami prowadził w okresie 1981-86.
Ceniony szkoleniowiec nie zdołał jednak wprowadzić reprezentacji na mundial 1998 i na zakończenie eliminacji drużynę narodową objął Krzysztof Pawlak.
To najbardziej nietypowy debiut, ponieważ był jednocześnie ostatnim meczem ówczesnego asystenta Piechniczka w roli selekcjonera. Polska wygrała z Gruzją 4:1, a Pawlak przeszedł do historii jako szkoleniowiec ze stuprocentową skutecznością.
Po nieudanych eliminacjach MŚ 1998 reprezentację przejął ulubiony wówczas szkoleniowiec kibiców i mediów Janusz Wójcik. Początek miał obiecujący - na stadionie Legii w Warszawie pokonał Węgry 1:0. Nie zdołał jednak wprowadzić drużyny do Euro 2000 i jego obowiązki przejął Jerzy Engel.
On z kolei wywalczył awans do mistrzostw świata 2002, ale zanim do tego doszło zadebiutował niezbyt fortunnie. W styczniu 2000 roku jego wybrańcy przegrali w Kartagenie z Hiszpanami 0:3.
Ostatni mecz Engel wygrał (3:1 z USA podczas mundialu), jednak po powrocie z Korei Południowej został zastąpiony przez Zbigniewa Bońka. Obecny prezes PZPN rozpoczął od remisu 1:1 z Belgią w Szczecinie, ale prowadził kadrę niespełna pół roku.
Jego następca, a w przeszłości kolega z Widzewa Łódź i reprezentacji Polski, Paweł Janas w inauguracyjnym spotkaniu zremisował towarzysko w Splicie z Chorwacją 0:0.
Po nieudanym występie w mistrzostwach świata w 2006 roku PZPN powierzył rolę opiekuna kadry Leo Beenhakkerowi. Holender w debiucie przegrał sparing z Danią 0:2. Został zdymisjonowany po porażce 0:3 ze Słowenią w eliminacjach MŚ 2010.
Po Beenhakkerze kadrę na dwa mecze kwalifikacyjne objął Stefan Majewski. Debiutu nie miał łatwego - jego zespół spotkał się w Pradze w eliminacjach mistrzostw świata z Czechami i przegrał 0:2.
Pod koniec października 2009 selekcjonerem reprezentacji został Franciszek Smuda. Na początek jego jedenastkę czekała towarzyska konfrontacja z Rumunią. Polacy na mocno piaszczystej wówczas murawie stadionu Legii przegrali 0:1.
Swoją przygodę z kadrą Smuda zakończył również porażką 0:1, z Czechami na Euro 2012, po której rozstał się z PZPN.
Przegrane rozpoczęły i zakończyły także pracę z reprezentacją jego następcy - Waldemara Fornalika. Debiut nastąpił w sierpniu 2012 roku w Tallinnie, gdzie biało-czerwoni ulegli Estonii 0:1. Jego ostatni mecz w roli selekcjonera odbył się ponad rok później na Wembley. Polacy, którzy już wcześniej stracili szanse awansu do mistrzostw świata, przegrali z Anglikami 0:2.
Taki sam wynik zanotował w debiucie Adam Nawałka. Jego podopieczni w listopadzie 2013 roku ulegli we Wrocławiu Słowacji po licznych błędach przebudowanej defensywy. Nowy selekcjoner zebrał sporo krytyki, na dodatek kolejne towarzyskie mecze również były nieudane, ale trener - mając sporo czasu na eksperymenty - zdążył stworzyć mocny zespół.
Efektem był ćwierćfinał mistrzostw Europy 2016 we Francji i udane eliminacje do mundialu 2018 w Rosji. Tam jednak biało-czerwoni spisali się słabo, zajęli ostatnie miejsce w grupie i w konsekwencji Nawałka rozstał się z zespołem narodowym.
Jego następca Jerzy Brzęczek został nominowany w lipcu 2018 roku, a już półtora miesiąca później zadebiutował w meczu pierwszej edycji Ligi Narodów - na wyjeździe z Włochami. Spotkanie po niezłej grze zakończyło się remisem 1:1.
Brzęczek nie wygrał żadnego z sześciu meczów do końca 2018 roku, ale w następnym - mając teoretycznie niezbyt trudną grupę - wywalczył bez kłopotów awans do mistrzostw Europy.
Turniej planowany na 2020 rok został przełożony o 12 miesięcy z powodu pandemii koronawirusa. Ówczesny selekcjoner zdążył jeszcze poprowadzić kadrę w drugiej edycji Ligi Narodów, lecz po zajęciu trzeciego miejsca prezes PZPN Zbigniew Boniek uznał, że kadra w "tej konfiguracji" nie pójdzie do przodu i rozstano się z Brzęczkiem.
Od końca stycznia 2021 selekcjonerem jest Paulo Sousa. Czasu ma niewiele, dodatkowo zadania nie ułatwia pandemia. Zanim dojdzie do przełożonych z 2020 roku mistrzostw Europy, kadrę czekają trzy mecze eliminacji mistrzostw świata. Pierwszy z nich w Budapeszcie w czwartek. Czy Portugalczyk przełamie "klątwę debiutów"?
Debiuty selekcjonerów reprezentacji Polski od 1986 roku:
Wojciech Łazarek: Polska – Korea Północna 2:2 (Bydgoszcz, 07.10.1986)
Andrzej Strejlau: Polska – ZSRR 1:1 (Lubin, 23.08.1989)
Lesław Ćmikiewicz: Polska – Norwegia 0:3 (Poznań, 13.10.1993)
Henryk Apostel: Hiszpania – Polska 1:1 (Santa Cruz de Tenerife, 09.02.1994)
Władysław Stachurski: Polska – Japonia 0:5 (Hongkong, 19.02.1996)
Antoni Piechniczek: Rosja – Polska 2:0 (Moskwa, 02.06.1996)
Krzysztof Pawlak: Polska – Gruzja 4:1 (Katowice, 14.06.1997)
Janusz Wójcik: Polska – Węgry 1:0 (Warszawa, 06.09.1997)
Jerzy Engel: Hiszpania – Polska 3:0 (Kartagena, 26.01.2000)
Zbigniew Boniek: Polska – Belgia 1:1 (Szczecin, 21.08.2002)
Paweł Janas: Chorwacja – Polska 0:0 (Split, 12.02.2003)
Leo Beenhakker: Dania – Polska 2:0 (Odense, 16.08.2006)
Stefan Majewski: Czechy – Polska 2:0 (Praga, 10.10.2009)
Franciszek Smuda: Polska – Rumunia 0:1 (Warszawa, 14.11.2009)
Waldemar Fornalik: Estonia – Polska 1:0 (Tallinn, 15.08.2012)
Adam Nawałka: Polska – Słowacja 0:2 (Wrocław, 15.11.2013)
Jerzy Brzęczek: Włochy – Polska 1:1 (Bolonia, 07.09.2018).
