Ola Rapp i Michał Palczyński żeglarzami 2022 roku

Obrady Jury Nagród Honorowych „Rejs Roku” i „Srebrny Sekstant” tradycyjnie odbywały się w salonie komendanta zakotwiczonej w Gdyni szkolnej fregaty „Dar Pomorza”, ale ze względu na pandemię koronawirusa dwa poprzednie posiedzenie miały charakter wyjątkowy. Dyskutowano, częściowo w trybie online, w siedzibie Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni. W ostatniej edycji również utrzymano tę lokalizację.

53. zebraniu ponownie przewodniczył kontradmirał Czesław Dyrcz, a wzięli w nim także udział laureaci z ubiegłych lat, Jerzy Jaszczuk, Roman Paszke, Jerzy Rakowicz i Jerzy Wąsowicz, wiceprezes Polskiego Związku Żeglarskiego ds. morskich Bogusław Witkowski, Grotmaszt Bractwa Kaphornowców Marek Padjas, koordynator projektu Aleksander Gosk oraz sekretarz jury i publicysta morski Tomasz Falba.

Organizatorzy podkreślili, że po dwóch pandemicznych sezonach w minionym roku odnotowano ożywienie w realizacji żeglarskich projektów. W 2020 roku było ich tylko dziewięć, rok później 10, natomiast teraz jury rozpatrywało 17 kandydatur. 10 dotyczyło konkretnych żeglarskich rejsów i przedsięwzięć, pozostałe były zgłoszeniami o charakterze okolicznościowym bądź wskazującym na konsekwentną realizację programów w cyklu wieloletnim.

W dwóch poprzednich edycjach jury nie nadało tytułu Żeglarza Roku. W 2020 roku przyznano cztery równorzędne Wyróżnienia Rejs Roku, a rok później dwie Nagrody Honorowe Rejs Roku. Z kolei Żeglarzem Roku 2019 została, po raz trzeci (poprzednio w 2009 i 2017 roku), Joanna Pajkowska – 61-letnia wówczas kapitan opłynęła świat w samotnym rejsie non stop na 12-metrowym aluminiowym jachcie „Fanfan”.

Rozpatrując ostatnie kandydatury uwzględniono walory poszczególnych przedsięwzięć zgodnie z założeniem Nagród Honorowych, premiujących obok śmiałych, pionierskich wypraw i rejsów, szersze przesłanie kultywowania idei wychowania morskiego czy związanego z morzem i żaglami sposobem na życie.

Tytuł Żeglarza Roku 2022, Srebrny Sekstant oraz I Nagrodę Honorową Rejs Roku przyznano Oli Rapp i Michałowi Palczyńskiemu, którzy w ciągu 3,5 miesiąca zrealizowali dwuosobową wyprawę na jachcie „Crystal” po rzadko odwiedzanych akwenach Pacyfiku z przesłaniem „Tam gdzie rodzą się sztormy – wyprawa jachtem wzdłuż łańcucha Aleutów”.

Trasa podzielona była na trzy etapy: z Polinezji Francuskiej na Aleuty, wzdłuż łańcucha amerykańskich Aleutów oraz z Aleutów na Hawaje. Żeglarze pokonali w sumie 8 769 mil morskich w zmiennych warunkach atmosferycznych, na odległej, nawigacyjnie i żeglarsko egzotycznej trasie przez wszystkie, poza polarną, strefy klimatyczne. „Crystal” był bodajże pierwszym polskim jachtem eksplorującym w całości odległy i należący do Alaski archipelag Aleutów.

II Nagrodą Honorową otrzymał kapitan Maciej Sodkiewicz za kolejną arktyczną ekspedycję - tym razem na wody Zatoki Hudsona z dotarciem na północne krańce Basenu Foxa. W podzielonej na dziewięć etapów wyprawie udział wzięło 72 żeglarzy, którzy na jachcie „Inatiz” pokonali ponad 11 000 Mm.

Całe przedsięwzięcie wpisuje się konsekwentnie realizowany przez kapitana Sodkiewicza projekt „Lodowe krainy”, w ramach którego od 10 lat liczne grupy żeglarzy eksplorują północne i południowe krańce globu. „Inatiz” był po „Zjawie IV” drugą polską jednostką żeglującą po wodach Zatoki Hudsona.

III Nagroda Honorowa trafiła do regatowych załóg ścigających się na jachcie „I Love Poland” w szeregu wyścigów na trasach po obu stronach Atlantyku. Za nimi wyjątkowo owocny sezon, obfitujący w udane wyniki sportowe jak i zrealizowane szkolenia. To efekt programu realizowanego przez Fundację „Sailing is Our Passion”. „I love Poland” w wyścigach, treningach i rejsach sezonu 2022 przepłynął ok. 16 000 Mm.

Honorowa Nagroda Specjalna Stulecia 1922–2022 wzbogaci dorobek Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni. To wyraz uznania Jury Rejsu Roku dla zasług tej uczelni w rozwój polskiego żeglarstwa morskiego.

Doceniono również wkład w historię polskich żagli trzech zasłużonych jednostek, obchodzących w 2022 roku okrągłe rocznice służby pod biało-czerwoną banderą. Honorowe Wyróżnienia przyznano fregacie „Dar Młodzieży” (40 lat), barkentynie ORP „Iskra” (40) oraz brygowi „Fryderyk Chopin” (30).

Nagrodą Specjalną Prezydenta Miasta Gdańska „Bursztynowa Róża Wiatrów” uhonorowano pomorskiego żeglarza Juranda Goszczyńskiego, który wygrał ostatnią edycję regat „Setką przez Atlantyk”. Dokonał tego na własnoręcznie zbudowanym, liczącym zaledwie pięć metrów jachcie „Alczento”.

Nagroda Grotmaszta Bractwa Kaphornowców im. kpt. Aleksandra Kaszowskiego za dobrą robotę żeglarską, przypadła Sławomirowi Skalmierskiemu za poprowadzenie arktycznej wyprawy jachtem „Hi Ocean One” na trasie Spitsbergen – Grenlandia – Islandia o długości 1903 Mm. W trakcie rejsu zawinięto także na wyspę Jan Mayen, gdzie dwóch członków 8-osobowej załogi weszło (jako druga polska ekipa w historii) na wulkan Beerenberg (2277 m n.p.m.).

Od 2009 roku patronem „Rejsu Roku” jest prezydent Gdańska, natomiast „Srebrny Sekstant” to nagroda ministra resortu, w którego gestii znajduje się gospodarka morska. Obecnie jest to Ministerstwo Infrastruktury.

Pierwszy Srebrny Sekstant przyznano w 1970 roku. To wyróżnienia otrzymał kapitan i adwokat Andrzej Rościszewski, który na jachcie „Śmiały” w pionierskim rejsie z zachodu na wschód opłynął Islandię.

Uroczystość wręczenia nagród odbywa się co roku w Gdańsku w pierwszy piątek marca. Ta data związana jest z opłynięciem przez „Dar Pomorza” przylądka Horn. Była to pierwsza jednostka pod polską banderą, która dokonała tego wyczynu. Od tego wydarzenia minie 86 lat. W nocy z 1 na 2 marca 1937 roku „Dar Pomorza” dowodzony przez kapitana Konstantego Maciejewicza przeciął trawers przylądka Horn.